50 jaar HTIB: Toespraak Mustafa Ayranci

Toespraak Mustafa Ayranci, voorzitter van HTIB tijdens feestelijke receptie 60 jaar Turkse migratie en 50 jaar HTIB op 14 juni 2024

Geachte aanwezigen,

Ik heet jullie van harte welkom op deze feestelijke receptie.

Zoals jullie weten is het dit jaar de 60e verjaardag van arbeidsmigratie en de 50e verjaardag van HTIB. 

Toen op een warme augustusdag in 1964 de ministers van Arbeid van Nederland en Turkije in Ankara bij elkaar kwamen om het arbeidsmigratieverdrag ondertekenden, konden ze zich waarschijnlijk niet voorstellen dat er zestig jaar later 450 duizend Turken in Nederland zouden wonen en dat zij de toekomst van miljoenen mensen bepaalden. De beide ministers gingen er waarschijnlijk vanuit dat ze een samenwerkingsovereenkomst hadden ondertekend die alleen tijdelijke gevolgen zou hebben, net als andere Europese landen.

Europa, dat ontredderd en verwoest uit de Tweede Wereldoorlog was gekomen, probeerde er weer bovenop te komen met de Marshallhulp van de VS. Er werd op elk gebied geïnvesteerd, alles was een bouwplaats geworden. Daarom was er een grote behoefte aan goedkope, ongeschoolde arbeidskrachten.

Tegelijkertijd was in Turkije het kapitalisme zich net aan het ontwikkelen en was er een grote toestroom vanuit de dorpen naar de steden. Omdat er niet voldoende werd geïnvesteerd, was er een overschot aan arbeidskrachten in de buitenwijken van de steden. Turkije ging graag in op het verzoek van de Europese landen om ongeschoolde arbeid aan te bieden. Want op deze manier zou de werkloosheid dalen en zou er buitenlands geld binnenkomen. Bovendien zouden de arbeiders gekwalificeerd terugkeren. Met andere woorden, meerdere vliegen in één klap.

Na de ondertekening van de overeenkomsten stonden honderdduizenden mensen in de rij voor de arbeidsbureaus die de Europese landen in Turkije hadden geopend. Ze werden van top tot teen gecontroleerd en hun gezondheid werd onderzocht. Eén van de landen dat arbeidsbureaus in Turkije opende, was Nederland. De arbeiders die in de rij stonden voor het arbeidsbureau om naar Nederland te komen, waren onze vaders, moeders en familieleden. Met andere woorden, zij waren er voor ons.

Sommigen kwamen uit het zuiden, sommigen uit het noorden, sommigen uit het oosten, sommigen uit het westen van Turkije. Sommigen waren boeren, sommigen waren arbeiders, sommigen waren kleine handelaars, sommigen waren huisvrouwen. Sommigen waren op de vlucht voor de vervolging en antidemocratische onderdrukking in Turkije. Het waren studenten, intellectuelen, socialisten, Koerden, Alevieten, Yazidi’s, Armeniërs, Assyriërs en ze wilden meer democratie, vrijheid, rechtvaardigheid, gelijkheid en mensenrechten in hun land. De heersende kringen konden dit niet tolereren. Sommigen werden opgehangen, gemarteld, gevangengezet en verbannen.

De onheilspellende wind die door de verwrongen kapitalistische orde werd geblazen, voerde ons allemaal mee. We moesten het land verlaten waar we waren geboren en opgroeiden met onze families en onze geliefden. We gingen op weg om de kost te verdienen. Zo vond een van de grootste arbeidsmigraties uit de recente geschiedenis plaats. Europa had ons nodig en wij hen. Na een paar jaar zouden we terugkeren naar ons land en ons leven voortzetten waar we gebleven waren. Maar ging het uiteindelijk niet. Door de omstandigheden gedwongen, bleven we in Nederland. Toen namen we onze vrouwen en kinderen mee en ons aantal groeide. Tegenwoordig zijn we niet meer met duizenden, maar met honderdduizenden.

Niet alleen ons aantal is toegenomen, maar ook de diepte van onze wortels in dit land, we zijn permanente inwoners geworden. Niemand noemt ons gastarbeider meer. Eerst noemden ze ons buitenlander, migrant, toen werden we allochtoon, nu zijn we gepromoveerd tot Nederlandse Turken.

Maar hoe ze ons ook noemen, dit feit moet iedereen vandaag heel goed weten: 

We maken nu permanent deel uit van deze samenleving en niemand kan dat veranderen. Ja, ons thuisland is Turkije, Anatolië, maar ons nieuwe thuisland is Nederland. Het is belangrijk dat iedereen dit heel goed weet en begrijpt.

Laat iedereen begrijpen dat we noch het verlengstuk van Turkije in Nederland zijn, noch dat we hier tweederangsburgers zijn. We willen noch de ‘lange arm’ van Ankara om onze nek voelen, noch gezien worden als het ‘Paard van Troje’ van Turkije. Ja, we hebben problemen, maar we zijn sterk genoeg om die problemen hier samen op te lossen. We weten ook heel goed hoe we onze rechten in Nederland moeten verdedigen.

De regeringen in zowel Turkije als Nederland moeten goed weten dat wij een gelijkwaardig deel van deze samenleving willen zijn. Waarom? Omdat we hier ons brood verdienen, omdat we van dit land ons thuis hebben gemaakt, omdat onze kinderen hier geboren zijn en hier zullen blijven wonen. Wij verwerpen fundamenteel om pionnen te zijn van discriminatie, tweederangs burgerschap, nationalisme, chauvinisme en religieus radicalisme. We zullen hiertegen met hart en ziel blijven vechten.

Beste aanwezigen,

Vijftig jaar geleden kwam een handvol mensen bij elkaar en besloot om samen te vechten. We waren naar een vreemd land gekomen en we hadden veel problemen. Het was onmogelijk om die alleen op te lossen. We moesten onze krachten bundelen en ons organiseren. Hiervoor kwamen 37 mensen bij elkaar en richtten de Nederlandse Bond van Turkse Arbeiders in Nederland op, HTIB.

De meeste oprichters waren arbeiders en een paar waren socialistische jongeren die op de vlucht waren voor de vervolging van het semi-militaire regime in Turkije. De oprichters van de vereniging kwamen niet alleen uit Turkije. We hadden ook Nederlandse vrienden en kameraden onder ons. Zij vormden ook een solidariteitscomité en sloten zich in de strijd bij ons aan. Onze strijd heeft dus een gemeenschappelijke en internationalistische basis. Vandaag vieren we de 50e verjaardag van deze organisatie.

We hebben al onze oprichters een voor een gebeld en hen uitgenodigd om op deze mooie dag bij ons te zijn. De meesten die in staat zijn om te komen, zijn vandaag bij ons. Maar er zijn er ook die niet aanwezig kunnen zijn.

Allereerst onze vriend, kameraad en jarenlang algemeen voorzitter van onze organisatie, Nihat Karaman. Helaas werd onze vriend het doelwit van verraderlijke kogels en moest hij ons voortijdig verlaten. Na het pijnlijke verlies van onze dierbare Nihat, wil ik in uw aanwezigheid onze dierbare vriend Ramazan Tunc bedanken. Hij nam het voorzitterschap -tijdens die moeilijke omstandigheden – op zich, toen iedereen verwachtte dat HTIB zou desintegreren. Hij leverde een ongelooflijke strijd om de weg die HTIB was opgegaan, voort te zetten. 

We herinneren ons ook een van onze kameraden, Naci Demirbaş, die een periode onze algemene voorzitter was en ons ook voortijdig moest verlaten. Samen met hem was Ozden Yalim, één van de pioniers van de vrouwenbeweging in Nederland. Zij is ook niet meer langer bij ons. We herinneren ons ook met liefde en respect onze vrienden Yılmaz Sevim, Hayrettin Atagul, İbrahim Olmez en Refik Tezel, die op verschillende niveaus van het bestuur van HTIB werkten en helaas zijn overleden. Mogen hun herinneringen voortleven. 

Beste aanwezigen,

Het geheim van het feit dat HTIB een van de oudste arbeidsmigrantenorganisaties in Nederland en Europa is, schuilt in haar oprichtingsfilosofie. Toen HTIB werd opgericht, stelde het de volgende twee doelen: 

De strijd voor gelijke rechten in Nederland en solidariteit met de democratische krachten in Turkije. Deze twee solide fundamenten zijn tot op de dag van vandaag van kracht. In de afgelopen 50 jaar is er geen actie over gelijke rechten in Nederland en solidariteit met de democratische krachten in Turkije, waar HTIB niet aan deelneemt of leiding aan geeft. De kracht die HTIB tot deze dagen heeft gebracht, ligt in haar onwankelbare idealen en vastberaden strijd. Bij het voeren van deze strijd hebben we ervoor gezorgd dat we samenwerkten met Nederlandse vakbonden, niet-gouvernementele organisaties en politieke partijen. We hebben samengewerkt met migrantenorganisaties, niet alleen uit Turkije maar ook uit andere landen.

Daarnaast waren we niet alleen geïnteresseerd in de problemen van migranten, maar in allerlei sociale thema’s die in Nederland aan de orde waren. Daarnaast namen we deel aan internationale fora en evenementen. We steunden milieu- en vredesbewegingen. We maakten geen onderscheid tussen religie, taal en geslacht. 

We hebben baanbrekend werk verricht op het gebied van geweld tegen vrouwen en kinderen. We hebben ook pionierswerk verricht ten aanzien van homoseksualiteit, wat een taboeonderwerp was onze samenleving en dat dat geen enkele Turkse organisatie ooit heeft aangeroerd. We vinden het belangrijk dat deze onderwerpen in onze samenleving bespreekbaar zijn en we zullen onze visie op deze thema’s blijven uitdragen.

Beste aanwezigen,

Denk niet dat onze strijd voor gelijke rechten alleen op straat, op pleinen en in vergaderzalen plaatsvindt. De strijd heeft ook een juridische dimensie en vindt plaats in rechtszalen.

Hoewel onze juridische strijd voor onderwijs in de moedertaal niet is gegaan zoals we hadden gewild, zijn er rechtszaken geweest, die we hebben aangespannen en gewonnen, Bijvoorbeeld de rechtszaak die we hebben aangespannen tegen PVV-leider Wilders. De rechtbank bevestigde door te concluderen dat de PVV-leider, een racist en discriminator is. Echter heeft deze persoon nog steeds zeggenschap in het bestuur van ons land. Ik wil onze advocatenvrienden die ons in deze strijd hebben gesteund, oprecht bedanken.

Onze strijd gaat door en zal doorgaan op elk gebied en in elke dimensie. Zoals we tot vandaag hebben gedaan, zullen we ons verzetten tegen onrechtvaardigheid en zullen we onze rechten opeisen. 

Voor onze 60e verjaardag groet ik u allen met liefde en respect.

Lang leve onze strijd voor gelijke rechten en democratie!

Lang leve HTIB!